زیرپوست استیضاح آخوندی

طرح استیضاح آخوندی برای بار پنجم در حالی ازسوی نمایندگان مطرح شده است که درست یک ماه قبل هم رییس کمیسیون عمران مجلس با تهیه گزارشی از عملکرد وزیرراه و شهرسازی درحوزه مسکن او را به مجلس کشاند و البته با دفاعیات مطرح شده ازسوی آخوندی نمایندگان ازپاسخ های او قانع شدند.

برای پنجم بار در طول کمتر از دو سال فعالیت دولت یازدهم موضوع استیضاح وزیر راه و شهرسازی از سوی نمایندگان مجلس کلید خورد. اولین بار در اواخر بهمن ماه سال 92 تکمیل نشدن راه آهن مشهد، شیروان، بجنورد، گنبد و گرگان و پس ازآن درتیرماه سال 93 فاضلاب علی آباد کتول وسپس موضوع پاسخگو نبودن وزارت راه به طرح های تملک اراضی، بار چهارم هم مشکلات ناشی از طرح مسکن مهر و در سال جاری هم مجموعه مواردی همچون نبود برنامه ای در حمل ونقل ریلی،عدم انجام تعهدات در حوزه راه روستایی،عدم پیگیری و حل مشکلات مسکن مهر، عدم ساماندهی بازارمسکن، عدم حمایت از مسکن محرومان و.... از جمله شاخص ترین موارد طرح استیضاح آخوندی بوده است که با 30 امضاء تقدیم هیات رئیسه مجلس شده است.

طرح استیضاح آخوندی برای بار پنجم در حالی ازسوی نمایندگان مطرح شده است که درست یک ماه قبل هم رییس کمیسیون عمران مجلس با تهیه گزارشی از عملکرد وزیرراه و شهرسازی درحوزه مسکن او را به مجلس کشاند و البته با دفاعیات مطرح شده ازسوی آخوندی نمایندگان ازپاسخ های او قانع شدند. اما با اینکه هنوز زمان زیادی از این امر نگذشته است نمایندگان مجلس مجددا طرح استیضاح آخوندی را در دستور کار مجلس قرار داده اند. برای روشن شدن موضوع شاید لازم باشد که بحث استیضاح را با تعمق بیشتری مورد بررسی قراردهیم.

رای اعتماد و استیضاح حق قانونی نمایندگان مجلس: استیضاح یک واژه بر گرفته از واژگان عربی است که از نظر واژه به معنای درخواست توضیح است اما دراصطلاح سیاسی به معنای پرسش رسمی نمایندگان مجلس از رئیس جمهور، هیأت وزیران و یا یک وزیر است که پس از ارائه توضیحات آنها باید برای ادامه کارشان از مجلس مجدداً رأی اعتماد بگیرد. البته طرح استیضاح به خودی خود به مفهوم عزل مقام مورد استیضاح نیست بلکه اولین گام در این مسیر تلقی می‌شود و چنانچه در رأی گیری پس از توضیحات وی، به او رأی عدم اعتماد داده شود آن مقام برکنار می‌شود این حق استیضاح از حقوق قانونی نمایندگان مجلس است که در حوزه فعالیت خود به عنوان نماینده مردم و در راستای استیفاد حقوق مردم می توانند از آن استفاده کنند.

زمان لازم برای حل مشکلات مطرح شده از سوی استیضاح کنندگان: معمولا پس از آنکه نمایندگان مجلس اقدام به استیضاح یکی از وزرا می کنند، طبیعی است که فرصت لازم در اختیار وزیر قرار دهند تا در زمان مناسب به مسائل و دغدغه های مطرح شده از سوی آنها رسیدگی کنند. بدون شک وزارتخانه راه و شهرسازی هم از این قاعده مستثنی نیست اما گستردگی حجم مشکلات این وزارتخانه تحت تاثیرادغام، گرفتاری های مربوط به مسکن مهر که از دولت قبل به این وزارتخانه به ارث رسیده، مشکلات ناشی از حجم بالای بدهی به پیمانکاران و مشکلات عمومی و فراگیری که فصل مشترک همه دستگاه‌های دولتی است نظیر کاهش بودجه و معضلات اقتصادی باعث می شود که طبیعتا انتظار رسیدگی سریع و ضرب العجل به مشکلات مطرح شده از سوی استیضاح کنندگان غیرمنطقی به نظر برسد، اما در استیضاح وزیر راه وشهرسازی ظاهرا به این امر توجه نشده است چرا که با طرح پنج باراستیضاح آخوندی درطی دوسال ازعمر دولت یازدهم و طرح سوال و نیز تهدید های مکرر به استیضاح می توان گفت ظاهرا نمایندگان مجلس به عنصر زمان توجهی ندارند!

استیضاح ابزار نظارت عملکرد دولت یا اهرم فشار وخصومت های شخصی؟

اگرچه بدیهی است که نمایندگان حق دارند از امر استیضاح به عنوان یک ابزار قانونی خود برای نظارت بر قوه مجریه بهره بگیرند اما وقتی نمایندگان به صورت مکرر و با فواصل زمانی غیرمنطقی از این ابزار بهره می گیرند ناخودآگاه این شائبه در اذهان متبادر می شود که آیا استیضاح ابزار نظارت است یا چماقی برای تصفیه خصومتهای شخصی؟

تبعات مطرح شدن مکرر استیضاح برای یک وزارتخانه: گفته می شود به طور طبیعی وقتی موضوع استیضاح از سوی نمایندگان مطرح می شود، متعاقبا جو متشنجی بر تمام وزارتخانه حاکم می شود و تمامی پتانسیل و نیروی وزارتخانه که قاعدتا باید برانجام مسوولیت های محوله متمرکزشود صرف آماده کردن دفاع ازعملکرد شود. همین موضوع وغفلت از انجام وظیفه تحت تاثیراستیضاح باعث می شود نمایندگان دلسوز که دغدغه هایی فراتر از مسایل سیاسی دارند در طرح سوال و استیضاح جوانب مختلف را در نظر بگیرند.

سوالی که در این بین مطرح می شود این است که آیا روند استیضاح آخوندی از چهار مولفه مذکور پیروی کرده است. یعنی آیا استیضاح کنندگان با در نظر گرفتن اینکه استیضاح که حق قانونی آنهاست زمان مناسب را به وزیر راه داده اند که پس از طرح استیضاح در جهت رفع مشکلات در یک فاصله زمانی مناسب اقدام کند؟ آیا نمایندگان ازظرفیت استیضاح در جهت قانونی استفاده کرده اند و از همه مهمتر آیا به تبعات منفی طرح مکرر استیضاح اندیشیده اند؟

بی شک اگر استیضاحی بدون در نظر گرفتن هر یک از مولفه های مذکور باشد این شائبه را در اذهان ایجاد می کند که دلیل این همه اصرار بر استیضاح چیست و در واقع زیرپوست استیضاح هایی از این دست آیا دلسوزی نمایندگان مستتراست یا خصومت های شخصی واغراض سیاسی؟ بی شک در نهایت این مردم و افکار عمومی هستند که به قضاوت می نشینند و عملکرد نمایندگان خود و دولتمردان را مورد بررسی قرار می دهند.