ریشه نام شهرهای گیلان

ریشه و معنای نام شهرها گیلان

*آستارا

در گذشته چون در منطقه آستار مردابها و باتلاقهای زیادی بود کاروانهایی که از آنجا می گذشتند بسیار آهسته و با احتیاط باید از آن منطقه می گذشتند, و آن منطقه را آسته رو یا آهسته رو می خواندند, که کم کم به آستارا تبدیل شد*

*انزلی

چند روایت درباره نام انزلی:۱: انزلی برگرفته از کلمه انزلیج یعنی اسکله ی پهلو گرفتن کشتی ها.۲: برگرفته از نام قوم انزان که در گذشته در ساحل دریای مازندران می زیستند. ۳: انزل و یا انگر که معنی لنگر می دهد. ۴: چون کادوسیان, یعنی ساکنان بومی گیلان با پارسیان متحد شدند, به این مناسبت این محل را انشان یا انزان که خاستگاه پارسیان بود نامیدند. سال ۱۳۱۴ نام شهر را به پهلوی تغییر دادند و در سال ۱۳۵۷ دوباره به انزلی تغییر یافت*

*رشت

نام قدیم رشت دارالمرز بود. نمیدانم از کی به رشت تغییر یافت. روایتی است که چون این شهر یکی از مراکز بزرگ ابریشم ریسی بود نام رشت که مشتق از ریسیدن و رشتن است روی آن گذاشته شد. به روایتی دیگر کلمه رشت از دوبخش “رش” یا وارش که به معنی باران ریز است و پسوند “ت” که تداوم را میرساند تشکیل شده است، و مجموع آن می شود شهر باران های همیشگی. به عقیده دهخدا کلمه رشت به حساب ابجد سال ۹۰۰ هجری می شود و چون شهر در این سال ساخته شده است آنرا رشت نامیدند-

*رشت: ابتدا قصبه ای بود که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد. ولی از جهت سابقه شهری، اولین بار نویسنده حدود العالم و سپس حمدالله مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده که قبل از این دو، به آن بیه یا بیه پس می گفته اند. بیه در لغت نامه ها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شده است چون در لغت اوستا و پارسی بی-آوه به معنی منسوب به دو آب است.چنین به نظر می رسد که دلیل این نامگذاری، قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه است که به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردید. بنابراین نام بیه پس (بی-آو-پاس) به معنی محل پاسداری شده توسط دو رودخانه است. بنابراین اگر خود نام رشت را هم در رابطه با همین ویژگی این شهر معنی نمائیم راهی منطقی پیموده ایم: برای این امر لازم می آید که تصور نمائیم در اساس جزء بیه (منسوب به دو) به همراه نام رشت در اول آن به کار می رفته است یعنی در اصل اسم شهررشت، در آغاز بی- آو “را-ایشت” (یعنی ناحیه حفاظت شده در میان دو رود) بوده است که جزء اوستایی دوم آن یعنی را-ایشت (جایگاه پاسداری شده)علی القاعده در اثر تکرار تلفظ در طی قرون و اعصار تلخیص یافته و تبدیل به رشت شده است. در عهد مسلمین شهری به نام رشت در کنار جیحون در سمت شمال خراسان وجود داشته است که به احتمال زیاد مفهوم آن هم شهر پاسداری شده بوده است.

رودسر

رودسر از شهرهای باستانی ایران است و در دوران باستان کوتم نامیده می شد. اعراب آنرا هوسم می نامیدند. حدود پانصد سال پیش نام شهر به رودسر(کنار رود) تغییر یافت*

*صومعه سرا

اسم این شهر برگرفته از عارف بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری شیخ عبدالله صومعه ای می دانند که امروزه مزارش در اول جاده صومعه سرا ـ فومن قرار گرفته است. برخی بر این باورند که چون در گذشته های دور در این منطقه گلی به نام (صومعه) وجود داشته و اسم آن از آنجا برگرفته شده است. از آنجائیکه در زبان گیلکى صومعه سرا را ” سوماسرا” تلفظ مى کنند،و با توجه به معنى کلمه “سوما” که زاهد و بى ریا معنى مى دهد،گروهى این مساله را دلیل نامگذارى این منطقه میدانند. والبته قرار گرفتن تعداد قابل توجهى امامزاده و مسجد در این منطقه نیز از نکات قابل اشاره در نامگذارى این شهرستان مى باشد. (این مطلب تماما از وبلاگ سوما می باشد )*

*لاهیجان

لاهیجان: یعنی شهر ابریشم . دکتر بهرام فره وشی استاد زبان های باستانی می نویسد : لاه در پارسی میانه به ابریشم اطلاق می شده و در برهان قاطع لاه به معنی پارچه ابریشمی سرخ آمده است. لاهیگان که لاهیجان شده یعنی محلی که در آنجا ابریشم به دست می آید*

*لنگرود

لنگرود که در قدیم بندرگاهی آباد بود و چون در رودخانه اش کشتی ها و قایق ها لنگر می انداختند، نام “لنگر رود” و بعدها لنگرود را به خود گرفت*